Każdy, kto jest sportowcem lub się odchudza, bez wątpienia powinien znać swoje tętno wysiłkowe i spoczynkowe. Może ono wiele powiedzieć, nie tylko o wydolności naszego organizmu. Wszelkie odchylenia od normy mogą oznaczać problemy ze zdrowiem. Konieczna jest wtedy szersza diagnostyka. Czym jest tętno wysiłkowe i jakie ma ono znaczenie?
Z tego artykułu dowiesz się:
- co to jest tętno i jak je zmierzyć
- czym jest tętno wysiłkowe i jak obliczyć tętno maksymalne
- jakie powinno być tętno spoczynkowe i jak go obniżyć
Czym jest tętno?
Tętno, inaczej puls to rytmiczny ruch naczyń krwionośnych, który spowodowany jest tłoczeniem krwi przez serce. Słabsze tętnienie można zaobserwować w żyłach, dlatego to za pomocą tętnic dokonuje się pomiarów diagnostycznych. Puls mierzy się w uderzeniach na minutę. Może ono wzrosnąć po niewielkim, jaki i intensywnym wysiłku fizycznym, przez stres, kawę, alkohol i inne używki, a także przez różnego rodzaju infekcje i choroby. Możemy wyróżnić dwa rodzaje tętna: spoczynkowe i wysiłkowe.
Tętno spoczynkowe
Tętno spoczynkowe, jak sama nazwa podpowiada to ilość uderzeń serca na minutę podczas spoczynku. Mierzone jest często w pozycji leżącej zaraz po przebudzeniu, kiedy nie wykonaliśmy jeszcze żadnego intensywnego wysiłku fizycznego i nie jesteśmy narażeni na stres. Wiele czynników zależy od tego, jakie powinno być prawidłowe tętno. Inny puls powinien mieć noworodek, a inne zdrowy, dorosły człowiek. Mówi się, że tętno dorosłego powinno wynosić ok. 70 uderzeń na minutę, nastolatka ok.85, dziecka 100, niemowlęcia 130, a starszego człowieka ok. 60. Wiek nie jest jedynym wyznacznikiem. Na puls spoczynkowy ma też wpływ płeć i nasza kondycja. Tętno zawodowych sportowców może wynosić nawet 30 uderzeń na minutę! Wyćwiczony organizm w ten sposób zachowuje energię przez dłuższy czas.
Tętno wysiłkowe
Tętno wysiłkowe mówi nam o ilości uderzeń serca na minutę podczas wysiłku. Puls jest tym większy, im większy jest oczywiście wysiłek. Czynnikiem wpływającym na tętno jest też stres i silne emocje. Zaczynając trening od tętna spoczynkowego, puls gwałtownie zaczyna przyśpieszać. Odczuwamy nagłe gorąco, kołacze nam serce i mamy zadyszkę. Po chwili ciągłego ruchu tętno zaczyna się stabilizować i organizm powraca do stanu metabolicznej równowagi. Jeśli zwiększymy intensywność treningu, tętno znowu wzrośnie.
Tętno maksymalne
Każdy człowiek ma swoje indywidualne tętno maksymalne, jest to granica wysiłku, której nie powinien przekraczać. Aby go poznać, wystarczy od liczby 220 odjąć swój wiek. Nie jest to, jednak stuprocentowo miarodajny wynik, bo wszystko zależy od stopnia naszego wytrenowania. Uważa się za zdrowe, podczas treningu, utrzymanie tętna maksymalnego na poziomie 50-70%. Warto zmieniając swój tryb życia i zwiększając ilość treningów przeprowadzić na sobie test Ruffiera i test harwardzki, a po miesiącu czy roku ćwiczeń zrobić je ponownie i porównać wyniki.
Jak zmierzyć tętno wysiłkowe?
Puls mierzymy pulsometrem lub pulsoksymetrem. Jednak możemy to zrobić również bez żadnych urządzeń. Jest kilka miejsc na ciele, w których tętno jest bardziej wyczuwalne. Bez wątpienia są to nadgarstki, dolna część szyi, wnętrze łokcia i górna część stopy. Aby zmierzyć tętno, wystarczy ucisnąć dwoma palcami jedno z tych miejsc i przez 10 sekund liczyć uderzenia, które wyczujemy. Na koniec wynik mnożymy przez 6 i tak otrzymujemy ilość uderzeń na minutę.
